Problemy ze słuchem mogą znacząco wpływać na jakość życia, utrudniając komunikację, pracę i codzienne funkcjonowanie. Na szczęście, dzięki nowoczesnej medycynie, diagnoza i leczenie ubytków słuchu są coraz bardziej precyzyjne i skuteczne. Najpopularniejszym narzędziem diagnostycznym jest audiometria tonalna, badanie, które pozwala precyzyjnie określić stan naszego słuchu.
Spis treści
Rodzaje badań audiometrycznych
Diagnostyka problemów ze słuchem opiera się na różnych badaniach audiometrycznych, które pozwalają ocenić funkcjonowanie narządu słuchu. Do najczęściej przeprowadzanych należą:
Audiometria tonalna – podstawowe badanie określające próg słyszenia różnych tonów o różnych częstotliwościach i natężeniach.
Audiometria słowna – ocenia zdolność rozumienia mowy przez pacjenta przy różnych poziomach głośności.
Audiometria impedancyjna – bada stan ucha środkowego oraz funkcjonowanie błony bębenkowej i kosteczek słuchowych.
Najistotniejszą różnicą między tymi badaniami jest ich cel i zakres: audiometria tonalna skupia się na wykryciu ubytku słuchu na poziomie dźwięków tonalnych, audiometria słowna ocenia percepcję mowy, a audiometria impedancyjna pozwala zbadać mechaniczne funkcjonowanie ucha środkowego.
Audiometria tonalna – wskazania do przeprowadzenia badania
Audiometria tonalna jest zalecana, gdy pacjent doświadcza jakichkolwiek symptomów sugerujących pogorszenie słuchu. Wśród najważniejszych objawów, które powinny skłonić do wizyty u specjalisty i przeprowadzenia badania, można wymienić:
Szumy uszne (piski, dzwonienie, szelesty) – Uporczywe szumy lub dzwonienie w uszach często towarzyszą utracie słuchu i wymagają oceny audiologicznej, by ustalić związek między szumami a ubytkiem słuchu.
Trudności ze zrozumieniem mowy – Osoba skarży się, że rozmowy wydają się przytłumione lub wymaga skupienia, aby rozumieć rozmówcę; może to wskazywać na ubytek przewodzeniowy lub odbiorczy, który wymaga określenia progów słyszenia.
Zawroty głowy i uczucie niestabilności – Chociaż słuch jest funkcją ucha, to w uchu wewnętrznym znajduje się także narząd równowagi. Problemy w tej okolicy, np. przy chorobie Meniere’a, mogą objawiać się zarówno zaburzeniami słuchu, jak i równowagi.
Ryzyko zawodowe (praca w hałaśliwym otoczeniu) – Osoby pracujące w warunkach podwyższonego hałasu (np. w fabrykach, na budowach) powinny regularnie wykonywać audiometrię tonalną jako badanie profilaktyczne, nawet bez odczuwania wyraźnych objawów, by monitorować ewentualne uszkodzenia słuchu.
Uczucie zatkanego ucha lub pogorszenie słuchu po przebytej infekcji – Długotrwałe uczucie zatkania, szczególnie po przebytym przeziębieniu, grypie lub infekcji górnych dróg oddechowych, które może sugerować płyn w uchu środkowym lub inne problemy z przewodzeniem dźwięku.
Audiometria tonalna – przygotowanie do badania
Aby wynik badania był miarodajny, pacjent powinien być wypoczęty i wyspany, ponieważ zmęczenie obniża koncentrację i może obniżyć próg słyszenia. Należy unikać ekspozycji na głośny hałas, w tym słuchania głośnej muzyki lub pobytu na koncercie, na 24 godziny przed badaniem, ponieważ krótkotrwałe uszkodzenie słuchu po ekspozycji na hałas może zafałszować wynik.
Personel musi zostać poinformowany przed badaniem o infekcjach górnych dróg oddechowych, ponieważ zatkanie ucha wywołane obrzękiem błony śluzowej zmienia ciśnienie w uchu środkowym i może dać fałszywie gorszy wynik.
Przed badaniem tonalnym protetyk słuchu wykonuje OTOSKOPIĘ (oglądanie kanału słuchowego za pomocą otoskopu). Jest ona oceną kanału słuchowego pod kątem ilości woskowiny. Jeśli protetyk stwierdzi niedrożne kanały słuchowe zaleci Pacjentowi wizytę u laryngologa celem usunięcia woskowiny. Zalegająca woskowina uniemożliwia prawidłowe wykonanie badania tonalnego.
Audiometria tonalna – najważniejsze informacje na temat badania
Badanie trwa zazwyczaj od 15 do 30 minut. Jego cel to określenie rodzaju i stopnia ubytku słuchu, co umożliwia planowanie dalszych badań i ewentualnej rehabilitacji, w tym doboru aparatów słuchowych. Badanie jest szczególnie rekomendowane jako element profilaktyki dla osób narażonych na długotrwałe działanie hałasu, na przykład przy pracy z hałasującymi maszynami, oraz dla seniorów, ponieważ z wiekiem mogą zachodzić zmiany degeneracyjne w ślimaku i nerwie słuchowym prowadzące do niedosłuchu.
Na podstawie progów tworzy się audiogram i klasyfikuje ubytek. Tabela poniżej prezentuje poziomy ubytków słuchu:
| Poziom ubytku | Średnia (dB HL) | Znaczenie praktyczne |
|---|---|---|
| Prawidłowy | 0–20 | Brak istotnych ograniczeń w codziennym słyszeniu |
| Lekki | 21–40 | Trudności w hałasie, ciche głoski umykają |
| Umiarkowany | 41–55 | Konieczność podgłaśniania, kłopot w grupie |
| Umiarkowanie ciężki | 56–70 | Mowa z bliska i głośniej; typowe wskazanie do aparatów słuchowych |
| Ciężki | 71–90 | Mowa tylko bardzo głośna/blisko ucha |
| Głęboki | >90 | Mowa tylko bardzo głośna/blisko ucha i konieczne rozwiązania wspomagające |
